Европалық аймақтағы жоғары бiлiмге қатысты бiлiктiлiктi тану туралы конвенцияны бекiту туралы

Басты бет / НҚА / Европалық аймақтағы жоғары бiлiмге қатысты бiлiктiлiктi тану туралы конвенцияны бекiту туралы

Қазақстан Республикасының заңы 1997 жылғы 13 желтоқсандағы N 202

      1997 жылғы 11 сәуiрде Лиссабонда қол қойылған Европалық аймақтағы жоғары бiлiмге қатысты бiлiктiлiктi тану туралы конвенция бекiтiлсiн.

Қазақстан Республикасының

Президентi

қосымша

КОНВЕНЦИЯ
ЖОҒАРЫ ДЕҢГЕЙГЕ ЖАТАТЫН БІЛІКТІЛІКТІ ТАНУ ТУРАЛЫ
ЕУРОПАЛЫҚ АЙМАҚТАҒЫ БІЛІМ БЕРУ*

(мәтін бейресми)

Осы Конвенцияның тараптары,

       білім алу құқығы адам құқықтарының бірі екенін және білімнің кеңеюі мен дамуының негізгі факторы ретінде қызмет ететін жоғары білім әр адам үшін де, қоғам үшін де ерекше құнды мәдени және ғылыми игілік екенін біле отырып,
      жоғары білім бейбітшілікті, өзара түсіністік пен төзімділікті нығайтуда және халықтар мен елдер арасында өзара сенім қалыптастыруда маңызды рөл атқаратынын назарға ала отырып,
      еуропалық аймақтағы білім беру жүйелерінің алуан түрлілігі оның мәдени, әлеуметтік, саяси, философиялық, діни және экономикалық әртүрлілігінің көрінісі болып табылатындығын ескере отырып, жан-жақты құрметтеуді қажет ететін ерекше игілік болып табылады,
      осы аймақтың барлық адамдарына әр мемлекеттің тұрғындары мен әр Тараптың оқу орындарының оқушыларының басқа мемлекеттердің білім беру ресурстарына қол жеткізуін жеңілдету арқылы және нақтырақ айтқанда, олардың білімін жалғастыру немесе осы басқа тараптардағы жоғары оқу орындарында оқу кезеңін аяқтау жөніндегі күш-жігеріне жәрдемдесу арқылы осы алуан түрлілік көзін толық пайдалануға мүмкіндік беруге тілек білдіре отырып,
      еуропалық аймақтың кез келген басқа елінде алынған оқу курстарын, куәліктерді, дипломдар мен дәрежелерді тану Тараптар арасындағы академиялық ұтқырлықты кеңейтуге ықпал ететін маңызды шара болып табылады деп есептей отырып,
      оқу орындарының автономия принципіне үлкен мән бере отырып және осы принципті бекіту және қорғау қажеттілігін біле отырып,
      біліктілікті әділ тану білім алу құқығының негізгі элементі, сондай-ақ қоғамның міндеті екеніне сенімді бола отырып,
      Еуропа Кеңесі мен ЮНЕСКО-ның Еуропадағы академиялық тануға қатысты төмендегі конвенцияларын назарға ала отырып:
      Университеттерге қол жеткізуге әкелетін дипломдардың эквиваленттілігі туралы Еуропалық конвенция (1953, ETS 15) және оған Хаттама (1964, ETS 49);
      Университеттік білім беру кезеңдерінің эквиваленттілігі туралы Еуропалық конвенция (1956, ETS 21);
      Университеттің біліктілігін академиялық тану туралы Еуропалық конвенция (1959, ETS 32);
      Еуропа өңірі мемлекеттеріндегі оқу курстарын, жоғары білім туралы дипломдарды және ғылыми дәрежелерді тану туралы конвенция (1979 ж.);
      Университеттік білім беру кезеңдерінің жалпы эквиваленттілігі туралы Еуропалық конвенция (1990, ETS 138),
      сонымен қатар ЮНЕСКО шеңберінде қабылданған және ішінара Еуропадағы академиялық тануға қатысты Жерорта теңізі бассейнінің араб және Еуропа мемлекеттеріндегі оқу курстарын, жоғары білім туралы дипломдарды және ғылыми дәрежелерді тану туралы халықаралық конвенцияны (1976 ж.) ескере отырып,
      осы Конвенция әлемнің басқа өңірлеріне қатысты ЮНЕСКО-ның Конвенциялары мен халықаралық ұсынымдары контекстінде де қаралуға тиіс екенін және осы өңірлер арасында ақпарат алмасуды жақсарту қажет екенін еске сала отырып,
      жоғарыда аталған конвенциялар қабылданған кезден бастап еуропалық аймақта жоғары білім беру саласындағы кең өзгерістерді біле отырып, ұлттық жоғары білім беру жүйелерінің ішінде және олардың арасында әртараптандыруды едәуір арттырды және құқықтық актілер мен тәжірибелерді осы процестерге сәйкестендіру қажеттілігі туындады,
      еуропалық аймақта танудың практикалық мәселелерінің бірлескен шешімдерін табу қажеттілігін біле отырып,
      қазіргі тану тәжірибесін жетілдіру және оның еуропалық аймақтағы жоғары білімнің қазіргі жағдайына неғұрлым айқын және жақсы бейімделуін қамтамасыз ету қажеттілігін мойындай отырып,
      Еуропа Кеңесі мен ЮНЕСКО-ның бірлескен қолдауымен әзірленген және қабылданған және еуропалық өңірде тану практикасын одан әрі дамытудың шеңберін айқындайтын Конвенцияның оң мәніне сенімді бола отырып,
      осы Конвенцияның қағидаттары мен ережелерін іске асыру үшін тұрақты тетіктер құрудың маңыздылығын біле отырып,
      төмендегілер туралы келісті:

I бөлім анықтамалар

      I Бап
      Осы Конвенцияның мақсаттары үшін төменде келтірілген терминдер мынадай мағынаға ие:
      "Жоғары білімге қол жеткізу (жоғары білімге қол жеткізу)" - тиісті біліктілігі бар адамдардың өз кандидатурасын ұсынуға және жоғары оқу орнына қабылдау мақсатында қаралуға құқығы.
      "Қабылдау (оқу орындарына және жоғары білім беру бағдарламаларына)" - тиісті біліктілігі бар кандидаттарға белгілі бір оқу орнында және/немесе белгілі бір жоғары білім беру бағдарламасы бойынша жоғары білімді жалғастыруға рұқсат беретін әрекет немесе жүйе.
      "Бағалау (жоғары оқу орындары мен бағдарламалар)" - осы жоғары оқу орнында немесе осы жоғары білім беру бағдарламасы бойынша білім беру сапасын анықтау.
      "Бағалау (жеке біліктілік)" - жазбаша қорытынды немесе құзыретті органның жеке шетелдік біліктілікті бағалауы.
      "Тану мәселелері жөніндегі өкілетті орган" - шетелдік біліктілікті тану мәселелері бойынша міндетті сипаттағы шешімдер қабылдауға ресми уәкілеттік берілген орган.
      "Жоғары білім" - Тараптың тиісті органдары оның жоғары білім беру жүйесін құрайтын деп танитын оқыту курстарының немесе оқыту курстары топтарының, сондай-ақ орта білімнен кейінгі деңгейде мамандар немесе зерттеушілер даярлаудың барлық түрлері.
      "Жоғары оқу орны" - жоғары білім беретін және Тараптың өкілетті органы оның жоғары білім беру жүйесін құрайтын ретінде танитын мекеме.
      "Жоғары білім беру бағдарламасы" - Тараптың өкілетті органы оның жоғары білім беру жүйесінің құрамдас бөлігі ретінде танитын және аяқтағаннан кейін студент жоғары білім біліктілігін алатын оқыту курсы.
      "Оқу кезеңі" - жоғары білім беру бағдарламасының бағаланған және құжатталған және оқу бағдарламасы болмаса да, білім мен дағдыларды айтарлықтай игеруді қамтамасыз ететін кез келген құрамдас бөлігі.
      "Біліктілік":

      А." жоғары білім біліктілігі " - дәреже беру туралы кез келген құжат, диплом немесе өкілетті орган берген және жоғары білім беру бағдарламасының сәтті аяқталғанын куәландыратын өзге де куәлік.
      В." жоғары білімге қол жеткізуге мүмкіндік беретін біліктілік " - уәкілетті орган беретін кез келген диплом немесе оқу бағдарламасының сәтті аяқталғанын куәландыратын және оның иесіне жоғары оқу орнына қабылдау мақсатында оның кандидатурасын қарау құқығын беретін өзге де куәлік (қолжетімділік анықтамасын қараңыз).
      "Тану" - өкілетті органның шетелдік білім беру біліктілігінің иесінің білім беру және/немесе кәсіптік қызметке қол жеткізуі мақсатында оның маңыздылығын ресми растауы.
      "Талап":
      А. "Жалпы талаптар" - жоғары білімге немесе оның белгілі бір деңгейіне қол жеткізу немесе белгілі бір деңгейдегі жоғары білім біліктілігін алу үшін барлық жағдайларда орындалуы тиіс шарттар.
      В. "ерекше талаптар" - белгілі бір жоғары білім беру бағдарламасына қабылдауды қамтамасыз ету немесе белгілі бір білім саласында жоғары білімнің нақты біліктілігін алу үшін жалпы талаптарға қосымша орындалуы тиіс шарттар.

           II бөлім. МЕМЛЕКЕТТІК ОРГАНДАРДЫҢ ҚҰЗЫРЕТІ

      II бап.1
      1. Қандай да бір Тараптың орталық органдары тану мәселелері бойынша шешімдер қабылдауға өкілетті болған жағдайда, бұл Тарап осы Конвенцияның ережелерімен тікелей байланысты болады және оның ережелерін оның аумағында жүзеге асыруды қамтамасыз ету жөнінде қажетті шаралар қабылдайды.
      Тараптың құрамдас бөліктері тану мәселелері бойынша шешімдер қабылдау құзыретіне ие болған жағдайда, осы Тарап өзінің ратификациялау грамотасына, қабылдау, мақұлдау немесе қосылу туралы құжатқа қол қою кезінде немесе берген кезде немесе кез келген сәтте депозитарийлердің біріне өзінің конституциялық құрылымы туралы қысқаша мәлімдеме береді. Мұндай жағдайларда Тараптардың осындай жолмен белгіленген құрамдас бөліктерінің өкілетті органдары осы Конвенцияның ережелерін олардың аумағында орындауды қамтамасыз ету жөнінде қажетті шаралар қабылдайды.
      2. Жекелеген жоғары оқу орындары немесе басқа органдар тану мәселелері бойынша шешімдер қабылдауға өкілеттіктерге ие болған жағдайда, әрбір Тарап өзінің конституциялық құрылымына немесе құрылымына сәйкес осы Конвенцияның мәтінін осындай мекемелер мен органдарға береді және олардың ережелерін қолайлы қарауға және қолдануға жәрдемдесу мақсатында барлық ықтимал қадамдар жасайды.
      3. Осы баптың 1 және 2-тармақтарының ережелері mutatis mutandis Тараптардың осы Конвенцияның кейінгі баптарына сәйкес қабылдайтын міндеттемелеріне қолданылады.

      II бап.2
      Өзінің ратификациялық грамотасына, қабылдау, мақұлдау немесе қосылу туралы құжатқа қол қойылған кезде немесе сақтауға тапсырған кезде немесе кез келген сәтте әрбір мемлекет, Қасиетті Тақ немесе Еуропалық Қоғамдастық тану мәселелері бойынша әртүрлі шешімдер шығаруға өкілетті органдар туралы осы Конвенция депозитарийлерінің бірін хабардар етеді.

      II бап.3
      Осы Конвенцияда тараптардың бірінде берілген біліктіліктерді тануға қатысты, осы Конвенцияның тарапы қатысушы болып табылуы немесе болуы мүмкін қолданыстағы немесе болашақ шарттан қамтылған немесе туындайтын кез келген неғұрлым қолайлы ережелердің күшін жоятын болып есептелмейді.

             III бөлім. ҚАТЫСТЫ НЕГІЗГІ ПРИНЦИПТЕР
                       БІЛІКТІЛІКТІ БАҒАЛАУҒА

      III бап.1
      1. Тараптардың бірінде берілген біліктілік иегерлері тиісті органға жүгінген өтініш бойынша осы біліктіліктерді бағалауға тиісті қолжетімділікке ие болады.
      2. Осыған байланысты жынысы, нәсілі, терісінің түсі, мүгедектігі, тілі, діні, саяси немесе басқа сенімдері, ұлттық, этникалық немесе әлеуметтік Тегі, ұлттық азшылыққа жататындығы, өтініш берушінің мүліктік, таптық немесе өзге де жағдайы сияқты кез келген белгілер бойынша не басқалармен байланысты белгі бойынша ешқандай кемсітушілікке жол берілмейді Біліктіліктің маңыздылығына жатпайтын мән-жайлар, оған қатысты тану сұралады. Осы құқықты іске асыру мақсатында әрбір Тарап біліктілікті тану туралы өтінішті тек алған білімі мен дағдылары негізінде қарау кезінде тиісті шаралар қабылдауды қамтамасыз етеді.

III бап.2

      Әрбір Тарап біліктілікті бағалау және тану кезінде пайдаланылатын рәсімдер мен өлшемшарттардың ашықтығын, дәйектілігін және сенімділігін қамтамасыз етеді.

      III бап.3
      1. Тану туралы шешімдер оларға қатысты тану сұралатын біліктіліктер туралы тиісті ақпарат негізінде қабылданады.
      2. Тиісті ақпаратты ұсыну міндеті, ең алдымен, осындай ақпараттың адалдығын қамтамасыз ететін өтініш берушіге жүктеледі.
      3. Өтініш берушінің міндетіне қарамастан, аталған біліктілікті берген оқу орындары өтініш берушінің сұрау салуы бойынша және ақылға қонымды шектерде біліктілік иесіне, оқу орнына немесе тану сұралатын елдің уәкілетті органдарына іске қатысты барлық ақпаратты беруге міндетті.
      4. Тараптар өздерінің білім беру жүйесін құрайтын барлық оқу орындарына тапсырады, ал тиісті жағдайларда оларды жоғарыда аталған мекемелерде алған біліктіліктерін бағалау мақсатында ақпарат беру туралы барлық негізделген сұрау салуларды қанағаттандыруға шақырады.
      5. Өтініштің тиісті талаптарға сай отвечстігін дәлелдеу үшін жауапкершілік бағалауды жүзеге асыратын органға жүктеледі.

III бап.4

      Біліктілікті тануға жәрдемдесу мақсатында әрбір Тарап өзінің білім беру жүйесі туралы тиісті және нақты ақпарат беруді қамтамасыз етеді.

      III бап.5
      Тану туралы шешімдер тануды жүзеге асыратын өкілетті органдар алдын ала ескерткен және осы сұрау салу бойынша барлық қажетті ақпарат берілген уақыттан бастап есептелетін ақылға қонымды мерзімдерде қабылданады. Егер танудан бас тартылса, бұл бас тартудың себептері түсіндіріледі және өтініш беруші неғұрлым кеш сатыда тануды алу мақсатында қабылдауы мүмкін ықтимал шараларға қатысты мәліметтер хабарланады. Егер танудан бас тартылса немесе ешқандай шешім қабылданбаса, өтініш беруші шешімге ақылға қонымды мерзімде шағымдана алады.

          IV бөлім. ҚОЛ ЖЕТКІЗУГЕ МҮМКІНДІК БЕРЕТІН БІЛІКТІЛІКТІ ТАНУ
                       ЖОҒАРЫ БІЛІМГЕ

      IV бап.1
      Әрбір Тарап өзінің жоғары білім беру жүйесін құрайтын бағдарламаларға қол жеткізу мақсатында басқа Тараптар берген және осы Тараптарда жоғары білімге қол жеткізу үшін жалпы талаптарға жауап беретін біліктіліктерді, Біліктілік алынған тарапта қол жеткізуге қойылатын жалпы талаптардың арасында елеулі айырмашылықтардың болуы дәлелденуі мүмкін жағдайларды қоспағанда, таниды. Осы біліктілікті тану сұралатын тарапқа.

      IV бап.2
      Сонымен қатар, Тарапқа басқа Тараптардың бірінде берілген біліктілік иесіне оның иесінің сұрауы бойынша осы Біліктіліктің бағасын және VI баптың ережелерін алуға мүмкіндік беру жеткілікті.1 бұл жағдайда mutatis mutandis қолданылады.

      IV бап.3
      Біліктілік тек жоғары оқу орындарына немесе осы Біліктілік алынған шетте белгілі бір типтегі жоғары білім беру бағдарламаларына қол жеткізуге мүмкіндік берген жағдайда, әрбір басқа Тарап осындай біліктілік иелеріне оның жоғары білім беру жүйесін құрайтын оқу орындарындағы ұқсас бағдарламаларға қол жеткізуге мүмкіндік береді, егер айтарлықтай айырмашылықтар дәлелденсе Біліктілік алынған тарапта және осы біліктілікті тану сұралатын тарапта қол жеткізуге қойылатын талаптар арасында.

      IV бап.4
      Арнайы жоғары білім беру бағдарламаларына қабылдау жалпы талаптарға қосымша қол жеткізуге қойылатын ерекше талаптардың орындалуына байланысты болған жағдайда, тиісті Тараптың өкілетті органдары басқа тараптарда алынған біліктілік иелеріне қатысты да осындай қосымша талаптарды белгілей алады немесе біліктілігі бар өтініш берушілердің баламалы талаптарға сәйкес келетіндігін бағалай алады. басқа тараптарда.

      IV бап.5
      Егер қандай да бір Тараптан алынған орта білім туралы куәліктер қол жетімділіктің алғышарты ретінде қосымша емтихандармен бірге жоғары білімге қол жеткізуді қамтамасыз етсе, басқа тараптар да қол жетімділікті осы талаптарға тәуелді ете алады немесе өздерінің білім беру жүйесі шеңберінде қосымша талаптарды қанағаттандыру үшін балама шешім ұсына алады. Кез келген мемлекет, Қасиетті Тақ немесе Еуропалық қоғамдастық өзінің ратификациялау грамотасына, қабылдау, мақұлдау немесе қосылу туралы құжатқа қол қою немесе сақтауға беру сәтінде немесе кез келген сәтте депозитарийлердің біріне Осы баптың ережелерін пайдаланатыны туралы осы бапты қолдануға ниетті тараптарды көрсете отырып, одан әрі хабарлай алады, ал осыған байланысты себептер де бар.

      IV бап.6
      IV баптардың ережелеріне нұқсан келтірмей.1, IV.2, IV.3 және IV.4 белгілі бір жоғары оқу орнына немесе осындай оқу орнында белгілі бір бағдарлама бойынша оқуға қабылдау шектеулі немесе селективті болуы мүмкін. Жоғары оқу орнына және/немесе бағдарламаға қабылдау селективті болып табылатын жағдайларда, III бөлімде баяндалған әділдік және кемсітпеу қағидаттарына сәйкес шетелдік біліктіліктерді бағалауды жүргізуді қамтамасыз ететін қабылдау рәсімдері белгіленеді.

      IV бап.7
      IV баптардың ережелеріне нұқсан келтірмей.1, IV.2, IV.3, IV.4 және IV.5 белгілі бір жоғары оқу орнына қабылдауды өтініш берушінің тиісті оқу орнында оқыту жүргізілетін тілді немесе тілдерді немесе басқа да арнайы ескертілген тілдерді жеткілікті көлемде білгенін дәлелдеуіне байланысты қоюға болады.

      IV бап.8
      Жоғары білімге қолжетімділік дәстүрлі емес біліктіліктер негізінде алынуы мүмкін Тараптарда басқа тараптарда алынған ұқсас біліктіліктер тану сұралатын тарапта алынған дәстүрлі емес біліктіліктер сияқты бағаланады.

      IV бап.9
      Жоғары білім беру бағдарламаларына қолжетімділікті қамтамасыз ету мақсатында: әрбір Тарап ұлттық заңнаманың нақты талаптарына немесе осындай оқу орындары жататын тараппен жасалған арнайы келісімдерге байланысты өз қызметін өз аумағында жүзеге асыратын шетелдік оқу орындары берген біліктіліктерді тануды жүзеге асыра алады.

               Оқу кезеңдерін тану

      V. 1 Бап
      Әрбір Тарап екінші Тарапта жоғары білім беру бағдарламасы шеңберінде өткен оқу кезеңдерін таниды. Бұл тану басқа тарапта аяқталған оқу кезеңдері мен тану сұралатын тарапта олар ауыстыруы мүмкін жоғары білім беру бағдарламасының бөлігі арасындағы елеулі айырмашылықтар негізді түрде ұсынылуы мүмкін жағдайларды қоспағанда, тану сұралатын тарапта жоғары білім беру бағдарламасын аяқтау мақсатында оқытудың осындай кезеңдеріне қатысты болады.

      V. 2 Бап
      Сонымен қатар, Тарапқа басқа Тараптардың бірінде жоғары білім беру бағдарламасы бойынша оқу кезеңін аяқтаған адамға тиісті тұлғаның өтініші бойынша осы оқу кезеңін бағалауға мүмкіндік беру жеткілікті, ал V. 1-баптың ережелері қолданылады mutatis mutandis осындай жағдайға.

      V. 3 Бап
      Атап айтқанда, әрбір Тарап оқу кезеңдерін тануға жәрдемдеседі:
      a) бір жағынан, жоғары оқу орны немесе тиісті оқу кезеңіне жауапты өкілетті орган, екінші жағынан, жоғары оқу орны немесе сұралған тануға жауапты тану мәселелері жөніндегі өкілетті орган арасында бұрын жасалған келісім болған;
      b) оқу кезеңі аяқталған жоғары оқу орны білім алушының осы оқу кезеңіне қатысты белгіленген талаптарды сәтті орындағанын куәландыратын сынақ-емтихан ведомосынан куәлік немесе үзінді көшірме берді.

VI бөлім. ЖОҒАРЫ БІЛІМНІҢ БІЛІКТІЛІГІН ТАНУ

      VI бап.1
      Тану туралы шешім жоғары білімнің біліктілігімен куәландырылатын білім мен дағдыларға негізделгендіктен, тану сұралатын біліктілік пен тану сұралатын тараптағы тиісті біліктілік арасындағы елеулі айырмашылықтар негізді түрде ұсынылуы мүмкін жағдайларды қоспағанда, әрбір Тарап екінші Тарапта берілген жоғары білімнің біліктілігін таниды тану.

      VI бап.2
      Сонымен қатар, Тарапқа басқа Тараптардың бірінде берілген біліктілік иесіне оның иесінің сұрауы бойынша сол біліктілікті және IV баптың ережелерін бағалау мүмкіндігін беру жеткілікті.1 бұл жағдайда mutatis mutandis қолданылады.

      VI бап.3
      Тараптың басқа Тараптардың бірінде берілген жоғары білім біліктілігін тануы мынадай салдардың біреуін немесе одан да көпін өзіне әкеп соғады:
      a) тиісті емтихандарды қоса алғанда, жоғары білім беру жүйесінде одан әрі оқуға және/немесе тану сұралатын Тараптың біліктілік иелеріне қолданылатын шарттармен ғылыми дәреже алуға әкелетін бағдарламалар бойынша даярлыққа қол жеткізу;
      b) ғылыми дәрежені Тараптың заңдары мен ережелеріне сәйкес немесе тану сұралатын оның юрисдикциясында пайдалану.
      Сонымен қатар, тану Тараптың заңдары мен ережелеріне сәйкес немесе тану сұралатын оның юрисдикциясына сәйкес еңбек нарығына қол жеткізуді жеңілдетуі мүмкін.

      VI бап.4
      Тараптардың кез келгенінде екінші Тарап берген жоғары білім біліктілігін бағалау мынадай нысандарды қабылдауы мүмкін:
      a) Жұмыспен қамтудың жалпы мақсаттарына қатысты ұсыныстар;
      b) бағдарламаларға енгізу мақсатында қандай да бір оқу орнына ұсынымдар;
      c) тану мәселелерімен айналысатын кез келген басқа құзыретті органға ұсынымдар.

      VI бап.5
      Әрбір Тарап өз қызметін өз аумағында жүзеге асыратын шетелдік оқу орындары берген жоғары білімге қатысты біліктіліктерді тануды ұлттық заңнаманың нақты талаптары немесе осындай оқу орындары жататын тараппен жасалған арнайы келісімдер сақталған жағдайда жүзеге асыра алады.

      VII бөлім. ИЕГЕРЛЕРІ БАР БІЛІКТІЛІКТЕРДІ ТАНУ
      БОСҚЫНДАР, ҚОНЫС АУДАРҒАН АДАМДАР ЖӘНЕ БОСҚЫНДАР
                        БОСҚЫНДАР ЖАҒДАЙЫНДА

      VII бап
      Әрбір Тарап өзінің білім беру жүйелері шеңберінде және өзінің конституциялық, құқықтық және регламенттеуші ережелеріне сәйкес босқындардың, жер аударылған адамдардың және босқындар жағдайындағы адамдардың жоғары білімге қол жеткізу үшін қойылатын талаптарға сәйкес келетіндігін әділ және жылдам бағалауды қамтамасыз етуге бағытталған рәсімдерді әзірлеу үшін барлық мүмкін және ақылға қонымды шараларды қабылдайды, жоғары білім беру немесе Жұмыспен қамту бағдарламалары бойынша оқуын жалғастыруға, тіпті Тараптардың бірінде алған біліктіліктері болған жағдайларда да, құжатпен растау мүмкін емес.

          VIII бөлім. ЖОҒАРЫ ОҚУ ОРЫНДАРЫН БАҒАЛАУ ТУРАЛЫ АҚПАРАТ
                        МЕКЕМЕЛЕР МЕН БАҒДАРЛАМАЛАР

      VIII бап.1
      Әрбір Тарап өзінің жоғары білім беру жүйесін құрайтын кез келген оқу орны бойынша және басқа Тараптардың өкілетті органдарына осы мекемелер берген біліктілік сапасы тану сұралатын елде тануға негіз беретініне көз жеткізу мүмкіндігін беру мақсатында осы мекемелер жүзеге асыратын кез келген бағдарлама бойынша барабар ақпарат береді. Келесі ақпарат беріледі:
      а) тараптар жоғары оқу орындары мен бағдарламаларды ресми бағалау жүйесін құрған жағдайда: осы бағалаудың әдістері мен нәтижелеріне, сондай-ақ жоғары білім біліктілігін беретін оқу орнының әрбір түрі үшін және осындай біліктілік алуға әкелетін бағдарламалар үшін нақты сапа стандарттарына қатысты ақпарат;
      b) егер тараптар жоғары оқу орындары мен бағдарламаларды ресми бағалау жүйесін құрмаған жағдайда: белгілі бір жоғары оқу орнында немесе олардың жоғары білім беру жүйесін құрайтын қандай да бір жоғары білім беру бағдарламасы шеңберінде алынған әртүрлі біліктіліктерді тануға қатысты ақпарат.

      VIII бап.2
      Әрбір Тарап құрастыру, жаңарту және жариялау жөнінде барабар шаралар қабылдайды:
      a) жоғары білім беру жүйесін құрайтын жоғары оқу орындарының әр түріне шолу, осындай мекеменің әр түріне тән сипаттамалары бар;
      b) білім беру жүйесін құрайтын танылған жоғары оқу орындарының (мемлекеттік және жеке) тізбесі, олардың Біліктіліктің әр түрін беру жөніндегі өкілеттіктері және оқу орны мен бағдарламаның әрбір түріне қол жеткізуге қойылатын талаптар көрсетіле отырып;
      c) жоғары білім беру бағдарламаларының сипаттамасы;
      d) әр Тарап өзінің білім беру жүйесін құрайды деп есептейтін, оның аумағынан тыс орналасқан оқу орындарының тізбесі.

            ІХ бөлім. ТАНУ МӘСЕЛЕЛЕРІ БОЙЫНША АҚПАРАТ

      ІХ бап.1
      Жоғары білімнің біліктілігін тануға жәрдемдесу мақсатында Тараптар алынатын біліктіліктердің толық сипаттамасын беретін, ашықтығымен ерекшеленетін жүйелер құруға міндеттенеді.

      ІХ бап.2
      1. Тиісті, дәл және жаңартылған ақпараттың қажеттілігін мойындай отырып, әрбір Тарап ұлттық ақпараттық орталық құрады немесе бұрыннан барын қолдайды және оның құрылғаны туралы және оның депозитарийлердің біріне қатысты кез келген өзгерістері туралы хабарлайды.
      2. Әр Тараптың ұлттық ақпараттық орталығы:
      а) жоғары білім беру жүйесіне және ол орналасқан елдің жоғары білім беру біліктілігіне қатысты сенімді және дәл ақпаратқа қол жеткізуді жеңілдетеді;
      b) жоғары білім беру жүйелеріне және басқа Тараптардың жоғары білім беру біліктіліктеріне қатысты ақпаратқа қол жеткізуді жеңілдетеді;
      c) ұлттық заңдар мен регламенттеуге сәйкес біліктілікті тану және бағалау мәселелері бойынша консультациялар мен ақпаратты қамтамасыз етеді.
      3. Әрбір ұлттық ақпараттық орталықта оның функцияларын орындауға мүмкіндік беретін қажетті ресурстар бар.

      ІХ бап.3
      Тараптар ұлттық ақпараттық орталықтар арқылы немесе өзге де тәсілдермен Тараптардың жоғары оқу орындарының ЮНЕСКО/Еуропа Кеңесінің дипломдарына қосымшаны немесе кез келген басқа да салыстырмалы құжатты пайдалануына жәрдемдеседі.

                 Бөлім х. жүзеге асыру тетіктері

      Х. 1 Бап
      Келесі органдар конвенцияның іске асырылуын бақылайды, оны жүзеге асыруға жәрдемдеседі және жеңілдетеді:
      a) Еуропалық аймақтағы жоғары білімге қатысты біліктілікті тану туралы Конвенция комитеті;
      b) 1994 жылы 9 маусымда Еуропа Кеңесінің Министрлер комитеті және 1994 жылы 18 маусымда ЮНЕСКО-ның Еуропаға арналған аймақтық комитеті қабылдаған шешімдерден құрылған Академиялық тану және ұтқырлық жөніндегі Ұлттық ақпараттық орталықтардың Еуропалық желісі (ЕНИC желісі).

      Мақала Х. 2
      1. Осы арқылы Еуропалық өңірдегі жоғары білімге жататын біліктілікті тану туралы Конвенцияның комитеті (бұдан әрі "Комитет"деп аталады) құрылады. Комитет құрамына әр тараптан бір өкіл кіреді.
      2. Х. 2-баптың мақсаттары үшін "Тарап" термині Еуропалық Қоғамдастыққа қатысты қолданылмайды.
      3. ХІ бапта аталған мемлекеттер.1.1.және Қасиетті Тақ, егер олар осы Конвенцияның Тараптары болып табылмаса, Еуропалық қоғамдастық, сондай-ақ РБК желісінің төрағасы комитет отырыстарына байқаушылар ретінде қатыса алады. Осы аймақта тану саласында мамандандырылған үкіметтік және үкіметтік емес ұйымдардың өкілдері де комитет отырыстарына бақылаушы ретінде шақырылуы мүмкін.
      4. ЮНЕСКО-ның Еуропа өңірі мемлекеттеріндегі оқу курстарын, жоғары білім туралы дипломдарды және ғылыми дәрежелерді тану туралы конвенцияны орындау жөніндегі өңірлік комитетінің төрағасы да комитет отырыстарына бақылаушы ретінде қатысуға шақырылады.
      5. Комитет осы Конвенцияны жүзеге асыруға жәрдемдеседі және оның іске асырылуын бақылайды. Осыған байланысты ол тараптардың көпшілігі Тараптардың өкілетті органдарын Конвенцияны іске асыру барысында және олар жоғары білімнің біліктілігін тану туралы өтініштерді қарау кезінде бағдарлау мақсатында ұсынымдарды, декларацияларды, хаттамалар мен өзін дәлелдеген практиканың мысалдарын қабылдай алады. Олар жоғарыда аталған құжаттармен байланысты болмаса да, Тараптар оларды ұстануға, осы құжаттарды өкілетті органдардың назарына жеткізуге және оларды қолдануға жәрдемдесуге жан-жақты ұмтылатын болады. Комитет Аник желісінің пікірін өз шешімдерін шығармас бұрын сұрайды.
      6. Комитет баяндаманы Еуропа және ЮНЕСКО Кеңесінің тиісті органдарына ұсынады.
      7. Комитет ЮНЕСКО-ның қолдауымен қабылданған Жоғары білім беру курстарын, дипломдары мен дәрежелерін тану туралы конвенцияларды қолдану мәселелерімен айналысатын ЮНЕСКО-ның аймақтық комитеттерімен байланысты қолдайды.
      8. Конвенция Тараптарының көпшілігі кворумды құрайды.
      9. Комитет өзінің рәсім ережелерін қабылдайды. Ол өзінің кезекті отырыстарын кемінде үш жылда бір рет өткізеді. Комитет осы Конвенция күшіне енген жыл ішінде бірінші рет жиналады.
      10. Комитетті Хатшылықпен қамтамасыз ету Еуропа Кеңесінің Бас хатшысы мен ЮНЕСКО-ның Бас директорына бірлесіп жүктеледі.

Х. 3-Бап
      1. Тараптардың әрқайсысы академиялық ұтқырлық және тану мәселелерімен айналысатын Ұлттық ақпараттық орталықтардың Еуропалық желісінің мүшесі ретінде ІХ-бапқа сәйкес құрылған немесе жұмыс істейтін ұлттық ақпараттық орталықты тағайындайды.2. Тараптардың бірінде ІХ бапқа сәйкес болған жағдайларда.2 бірнеше ұлттық ақпараттық орталықтар құрылды немесе жұмыс істейді, олардың барлығы желінің мүшелері, бірақ тиісті ұлттық ақпараттық орталықтардың бір ғана дауысы бар.
     2. Осы Конвенция Тараптарының Ұлттық ақпараттық орталығымен шектелген құрамдағы РБК желісі Өкілетті ұлттық органдардың көмегімен Конвенцияның іс жүзінде жүзеге асырылуын бақылайды және қолдануға жәрдемдеседі. Желі қатысушыларының жалпы отырысы жылына кемінде бір рет өткізіледі. Ол өзінің өкілеттіктеріне сәйкес төраға мен Төралқаны сайлайды.
      3. ЕҚК желісін Хатшылықпен қамтамасыз ету Еуропа Кеңесінің Бас хатшысына және ЮНЕСКО-ның Бас директорына бірлесіп жүктеледі.
      4. Тараптар басқа Тараптардың ұлттық ақпараттық орталықтарымен, атап айтқанда, академиялық тану мен ұтқырлыққа қатысты іс-шаралар шеңберінде Ұлттық ақпараттық орталықтар үшін пайдалы барлық ақпаратты жинауға көмектесу арқылы РБК желісі арқылы ынтымақтасады.

                ХІ бөлім. ҚОРЫТЫНДЫ ЕРЕЖЕЛЕР

      ХІ бап.1
      1. Осы Конвенция қол қою үшін ашық:
      а) Еуропа Кеңесіне мүше мемлекеттер;
      b) Еуропа аймағының ЮНЕСКО-ға мүше мемлекеттері;
      c) осы Конвенцияны қабылдау мақсатында дипломатиялық конференцияға шақырылған Еуропа Кеңесінің мәдениет мәселелері жөніндегі Еуропалық конвенцияға және/немесе Еуропа өңірі мемлекеттеріндегі оқу курстарын, жоғары білім туралы дипломдарды және ғылыми дәрежелерді тану туралы ЮНЕСКО Конвенциясына қол қойған кез келген басқа Уағдаласушы мемлекетке немесе Тарапқа.
      2. Бұл мемлекеттер мен Еуропалық Қоғамдастық байланысты болуға келісімін білдіре алады:
      а) ратификациялауға, қабылдауға немесе мақұлдауға қатысты ескертпесіз қол қою; немесе
      b) ратификациялау, қабылдау немесе мақұлдау шартымен қол қою, кейіннен ратификациялау, қабылдау немесе мақұлдау;
      c) қосылу арқылы.
      3. Қол қою депозитарийлердің бірінде жүзеге асырылады. Ратификациялау грамоталары, қабылдау, мақұлдау немесе қосылу туралы құжаттар депозитарийлердің біріне сақтауға тапсырылады.

      ХІ бап.2
      Осы Конвенция Конвенцияның ережелерімен байланысты болуға өзінің келісімі туралы Еуропа Кеңесінің кемінде үш мүше мемлекетін және/немесе Еуропалық өңірдің ЮНЕСКО - ға мүше мемлекетін қоса алғанда, бес мемлекет мәлімдеген күннен бастап бір ай кезең өткеннен кейін айдың бірінші күнінде күшіне енеді. Ол әрбір басқа мемлекет үшін Конвенцияның ережелерімен байланысты болуға өзінің келісімін білдірген күннен бастап бір ай мерзім өткеннен кейін айдың бірінші күнінде күшіне енеді.

      ХІ бап.3
      1. Осы Конвенция күшіне енгеннен кейін ХІ бапта аталған санаттарға жататындардан басқа кез келген мемлекет.1.осы Конвенцияға қосылу туралы өтінішпен жүгіне алады. Осындай мақсаты бар кез келген өтініш депозитарийлердің біріне жіберіледі, ол оны Еуропалық өңірдегі жоғары білімге жататын біліктілікті тану туралы Конвенция комитетінің отырысына дейін кемінде үш ай бұрын Уағдаласушы мемлекеттерге береді. Депозитарийлер бұл туралы да хабарлайды Еуропа Кеңесінің Министрлер комитеті және ЮНЕСКО-ның Атқарушы кеңесі.
      2. Осындай өтінішпен жүгінетін мемлекетке осы конвенцияға қосылуды ұсыну туралы шешімді Тараптар үштен екі көпшілік дауыспен қабылдайды.
     3. Осы Конвенция күшіне енгеннен кейін Еуропалық қоғамдастық өз мүше мемлекеттерінің өтініші бойынша оған қосыла алады, ол депозитарийлердің біріне жіберіледі. Бұл жағдайда ХІ бап.3.2 қолданылмайды.
      4. Қосылатын мемлекеттердің кез келгеніне немесе Еуропалық Қоғамдастыққа қатысты осы Конвенция депозитарийлердің біріне қосылу туралы құжатты сақтауға тапсырған күннен бастап бір ай мерзім өткеннен кейін айдың бірінші күні күшіне енеді.

      ХІ бап.4
      1. Осы Конвенцияның төменде аталған бір немесе бірнеше конвенциялардың Тараптары болып табылатын тараптары:
      Университеттерге қол жеткізуге әкелетін дипломдардың эквиваленттілігі туралы Еуропалық конвенция (1953, ETS 15) және оған Хаттама (1964, ETS 49);
      Университеттік білім беру кезеңдерінің баламалылығы туралы Еуропалық конвенция (1956, ETS 21);
      Университеттің біліктілігін академиялық тану туралы Еуропалық конвенция (1959, ETS 32);
      Жерорта теңізі бассейнінің араб және Еуропа мемлекеттеріндегі оқу курстарын, жоғары білім туралы дипломдарды және ғылыми дәрежелерді тану туралы халықаралық конвенция (1976);
      Еуропа аймағы мемлекеттеріндегі оқу курстарын, жоғары білім туралы дипломдарды және ғылыми дәрежелерді тану туралы конвенциялар (1979 ж.);
      Университеттік білім беру кезеңдерінің жалпы эквиваленттілігі туралы Еуропалық конвенция (1990, ETS 138):
      а) өзара қарым-қатынастарында осы Конвенцияның ережелерін ұстанады;
      b) осы конвенциялардың тараптары болып табылатын, бірақ осы Конвенцияның Тараптары болып табылмайтын басқа мемлекеттермен қарым-қатынастарында олар тараптары болып табылатын жоғарыда аталған конвенцияларды ұстануды жалғастырады.
      2. Осы Конвенцияның тараптары Жерорта теңізі бассейнінің араб және Еуропа мемлекеттеріндегі оқу курстарын, жоғары білім туралы дипломдарды және ғылыми дәрежелерді тану туралы халықаралық конвенцияны қоспағанда, олар Тараптары болып табылмайтын 1-тармақта аталған кез келген конвенциялардың тараптары болудан бас тартуға міндеттеме алады.

      ХІ бап.5
     1. Кез келген мемлекет ратификациялық грамотаға, қабылдау, мақұлдау немесе қосылу туралы құжатқа қол қою немесе сақтауға тапсыру сәтінде оларға қатысты осы Конвенция қолданылатын аумақты немесе аумақты көрсете алады.
      2. Кез келген мемлекет бұдан әрі кез келген уақытта депозитарийлердің біріне жіберілген өтініш арқылы осы Конвенцияның қолданылуын өтініште көрсетілген кез келген басқа аумаққа тарата алады. Мұндай аумаққа қатысты Конвенция депозитарий осындай өтінішті алған күннен бастап бір ай мерзім өткеннен кейін айдың бірінші күні күшіне енеді.
      3. Алдыңғы екі тармақтың негізінде жасалған кез келген өтініш, осындай өтініште көрсетілген аумақтың кез келгеніне қатысты депозитарийлердің біріне жіберілген хабарлама жолымен кері қайтарып алынуы мүмкін. Кері қайтарып алу депозитарий осындай хабарламаны алған күннен бастап бір ай мерзім өткеннен кейін айдың бірінші күнінде күшіне енеді.

      ХІ бап.6
      1. Қатысушылардың кез келгені кез келген уақытта депозитарийлердің біріне хабарлау арқылы осы Конвенцияның күшін жоя алады.
      2. Мұндай күшін жою депозитарий хабарламаны алған күннен бастап он екі ай өткен соң айдың бірінші күні күшіне енеді. Алайда мұндай күшін жою осы Конвенцияның ережелеріне сәйкес бұрын қабылданған тану туралы шешімдерді қозғамайды.
      3. Тараптың Конвенцияның міндеті мен мақсатына қол жеткізу үшін негіз болатын оның қандай да бір ережесін бұзуы нәтижесінде осы Конвенцияның қолданылуын тоқтату немесе тоқтата тұру туралы мәселе халықаралық құқыққа сәйкес шешіледі.

      ХІ бап.7
      1. Кез келген мемлекет, Қасиетті Тақ немесе Еуропалық қоғамдастық өзінің ратификациялау грамотасына, қабылдау, мақұлдау немесе қосылу туралы құжатқа қол қою немесе сақтауға тапсыру сәтінде оның осы Конвенцияның мынадай баптарының біреуін немесе бірнешеуін толығымен немесе ішінара қолданбау құқығын сақтайтынын мәлімдей алады:
      IV бап.8
      V. 3 Бап
      VI бап.3
      VIII бап.2
      ІХ бап.3
      Басқа ескертулерге жол берілмейді.
      2. Алдыңғы тармаққа сәйкес ескертпе жасаған кез келген Тарап депозитарийлердің біріне жіберілген хабарлама арқылы оны толық немесе ішінара алып тастай алады. Ескертпені алып тастау депозитарий осындай хабарламаны алған күннен бастап күшіне енеді.
      3. Осы Конвенцияның ережесіне қатысты ескертпе жасаған Тарап кез келген басқа Тараптың осы Ережені қолдануын талап ете алмайды; алайда, егер оның ескертпесі ішінара немесе шартты болса, мұндай ережені өзі қабылдаған шамада қолдануды талап ете алады.

      ХІ бап.8
      1. Осы Конвенцияға түзетулердің жобаларын Еуропалық өңірдегі жоғары білімге жататын біліктілікті тану туралы Конвенция комитеті Тараптардың үштен екісінің көпшілігімен қабылдай алады. Осылайша қабылданған кез келген түзету жобасы осы Конвенцияның хаттамасына енгізіледі. Хаттамада оның күшіне ену шарттары көрсетіледі, олар кез келген жағдайда Тараптардың оларға байланысты болуға келісімін талап етеді.
      2. Жоғарыда 1-тармақта көзделген рәсімге сәйкес осы Конвенцияның III бөліміне ешқандай түзетуге жол берілмейді.
      3. Түзетулер енгізу туралы кез келген ұсыныс депозитарийлердің бірінің назарына жеткізіледі, ол оны Комитет отырысына дейін үш айдан кешіктірмей Тараптарға береді. Депозитарий Еуропа Кеңесінің Министрлер комитеті мен ЮНЕСКО-ның Атқарушы кеңесін де хабардар етеді.

ХІ бап.9
      1. Еуропа Кеңесінің Бас хатшысы және Біріккен Ұлттар Ұйымының білім, ғылым және мәдениет мәселелері жөніндегі Бас директоры осы Конвенцияның депозитарийлері болып табылады.
      2. Қандай да бір құжатты, хабарламаны немесе хабарламаны сақтауға тапсырылған Депозитарий бұл туралы осы Конвенцияның тараптарын, сондай - ақ Еуропа Кеңесінің және/немесе ЮНЕСКО-дағы Еуропа өңірінің басқа да мүше мемлекеттерін мыналар туралы хабардар етеді:
      А) кез келген қол қою;
      b) ратификациялау, қабылдау, мақұлдау және қосылу туралы кез келген құжатты сақтауға тапсыру;
      c) ХІ-баптардың ережелеріне сәйкес осы Конвенция күшіне енген кез келген күн. 2 және ХІ.3.4;
      d) ХІ баптың ережелеріне сәйкес жасалған кез келген ескертпе.7.ХІ баптың ережелеріне сәйкес жасалған кез келген ескертпелерді алып тастау туралы.7;
      e) ХІ бапқа сәйкес осы Конвенцияның кез келген күшін жою. 6;
      f) II баптың ережелеріне сәйкес жасалған кез келген өтініштер.1 немесе II бап.2;
      g) IV баптың ережелеріне сәйкес жасалған кез келген мәлімдемелер.5;
      h) ХІ баптың ережелеріне сәйкес жасалған кез келген қосылу туралы өтініш.3;
      i) ХІ баптың ережелеріне сәйкес жасалған кез келген сөйлем.8;
      j) осы Конвенцияға қатысты кез келген басқа іс-әрекетке, хабарламаға немесе хабарламаға.
     3. Осы Конвенцияның ережелерін орындау үшін хабарлама алған немесе хабарлама жасаған Депозитарий бұл туралы басқа депозитарийге дереу хабарлайды.

      Осыны куәландыру үшін төменде қол қойған өкілдер оған тиісті түрде уәкілеттік берілген бола отырып, осы Конвенцияға қол қойды.

      Лиссабонда 1997 жылы 11 сәуірде ағылшын, испан, орыс және француз тілдерінде жасалды, барлық төрт мәтіннің күші бірдей, екі данада, біреуі Еуропа Кеңесінің мұрағатына, екіншісі Біріккен Ұлттар Ұйымының білім, ғылым және мәдениет мұрағатына тапсырылады. Тиісті түрде куәландырылған көшірмелер ХІ бапта көрсетілген барлық мемлекеттерге жіберіледі.1, қасиетті таққа, Еуропалық Қоғамдастыққа, сондай-ақ Біріккен Ұлттар Ұйымының Хатшылығына.

Қазақстан Республикасының Президенті

Конституция Заң Кодекс Норматив Жарлық Бұйрық Шешім Қаулы Адвокат Алматы Заңгер Қорғаушы Заң қызметі Құқық қорғау Құқықтық қөмек Заңгерлік кеңсе Азаматтық істері Қылмыстық істері Әкімшілік істері Арбитраж даулары Заңгерлік кеңес Заңгер Адвокаттық кеңсе Қазақстан Қорғаушы  Заң компаниясы